روایت توسعه: انقلاب مشروطه
امیرناظمی

ضربه سخت

جستاری درباب نهادهای اجتماعی-اقتصادی 
عبدالحسین ساسان

شکرستان و زهرستان

سالنامه 1402 شرق 

مجموعه مقاله های برنده یا نامزد جایزه‌ی روزنامه‌نگاری پولیتزر
به کوشش: مهدی عباسی

آخرین دیپلمات

نگارش خاطرات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، به مدت 35 سال -از اول بهار 1360 تا یک روز پیش از درگذشت- بدون وقفه ادامه یافت؛ 35 دفتر ارزشمند، سندی منحصربه‌فرد در تاریخ معاصر ایران، حاوی ناگفته‌های فراوانی از کارنامه او و انقلاب اسلامی است که نقاط قوت و ضعف نحوه مدیریت جامعه ایران را به خوبی مشخص می‌کند. انتشار این یادداشت‌ها از 28 سال پیش آغاز شد و امسال قرار است بیست‌‌ویکمین دفتر کارنامه و خاطرات، مربوط به سال 1380 انتشار یابد. دفتر نشر معارف انقلاب، ناشر آثار آیت‌الله، پیشنهادی را به روزنامه «شرق» ارائه داد که هر سال پیش از انتشار کتاب، اصل یادداشت‌ها به صورت ضمیمه روزنامه منتشر شود و ما استقبال کردیم. سال گذشته، یادداشت‌های سال 1379 را منتشر کردیم و مورد استقبال شما خوانندگان گرامی قرار گرفت. روزنامه «شرق»، ضمن سپاس از حُسن نظر مهندس محسن هاشمی، به خاطر در اختیار گذاشتن این یادداشت‌های تاریخی، امیدوار است انتشار این خاطرات در تدوین واقعیت‌‏های تاریخ انقلاب اسلامی، دستمایه مفید و ارزشمندی برای پژوهشگران و مورخان و ادای دین به آن سیاست‌مدار پرآوازه و دلسوز باشد.

خاطرات سال 80 هاشمی رفسنجانی

از روزی که سان زو کتاب «هنر جنگاوری» را نوشت تا امروز که مدارس کسب‌وکار هرروز از تئوری جدیدی در حوزۀ راهبرد رونمایی می‌کنند، تعریف‌ها و مفهوم‌ها و الگوهای تدوین راهبرد دستخوش تغییر شده‌اند و هرکسی نیز از ظنّ خود یارش شده است! بااین‌حال، ما تعریف ساده، ولی عمیق راجر مارتین از راهبرد را بسیار می‌­پسندیم: «راهبرد، یعنی تعیین زمین بازی و شیوۀ پیروزی در آن!»

این نوشتار مجموعه‌­ای از مقاله‌های مهمِ دنیای راهبرد است که به‌زعم ما، بینشی چندجانبه برای خوانندگانش به‌ارمغان می‌­آورد و در سال‌های گذشته، در مجموعۀ فناپ برای تدوین راهبردهایش استفاده شده­ است. در هر بخش، تلاش کردیم علاوه‌بر ذکر نمونه‌­هایی از کاربست آن در دنیا، تجربۀ زیستۀ فناپ را در استفاده از آن چهارچوب به‌عنوان یک موردکاوی در فضای کسب‌وکارهای ایرانی تشریح کنیم.

گزیده خوانی راهبرد رقابتی  مروری بر ۶ مقاله تاثیرگذار راهبرد رقابتی

رفیق کلاغ دومین اثر شهاب‌الدین طباطبایی و کتاب تازه نشر کتاب شرق است که اکنون به چاپ سوم رسیده است. کتاب مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاهِ کوتاه است، که طرح روی جلد آن را هادی حیدری کار کرده و طباطبایی آن را به هشت سال و هشت ماهگی پسرش، وقتی از دوست داشتنی بودنِ کلاغ برایش نوشته، تقدیم کرده است.

رفیق کلاغ

کتاب «شکاف حکمرانی» به این موضوع می‌پردازد که ظرفیت‌های حکمرانیِ سودمند در بسیاری از کشورها (به‌ویژه در منطقة خاورمیانه و شمال آفریقا) وجود ندارد و شکاف حکمرانی بر اثر تعاملاتِ مدیریت‌نشده، پدیدار شده است. پیامد چنین وضعیتی تعمیق فساد، فقر فزاینده، قحطی و گرسنگی، بی‌ثباتی و خیزش‌های سیاسی و اجتماعی پی‌درپی، تبعیض جنسیتی و گسترش پیامدهای ناشی از تغییرات آب‌وهوایی و مسائلی مشابه آن‌هاست.
فرض بنیادینِ این کتاب چنین است که حکمرانی همچنان یک چالش بزرگ به شمار می‌آید و عملکرد ضعیف آن در بیشتر کشورهای منطقه، به‌ویژه ایران، مشهود است. از آنجا که در بخش‌های متعدد این کتاب به نمونه‌هایی از شکاف حکمرانی در خاورمیانه و شمال آفریقا اشاره می‌شود، پرسش اینجاست که چرا در طول سه دهۀ اخیر، این منطقه از رشد آهسته و بی‌ثبات رنج برده است؛ الگویی که هم در اقتصاد نفتی و هم در اقتصاد غیرنفتی مشترک است. تحلیل‌های کتاب نشان می‌دهند که یکی از دلایل اصلی، همانا شکاف حکمرانی است که محیطی ضعیف را برای کسب‌وکارها ایجاد کرده است.
این کتاب بخشی از یافته‌ها و تحلیل‌ها دربارۀ حکمرانی است و به طور ویژه به مسئلۀ «شکاف حکمرانی» و «ظرفیت حکمرانی» می‌پردازد. در این کتاب تلاش شده است تا پیوندهای میان حکمرانی، دموکراسی و توسعه از این دو منظر تجزیه‌وتحلیل شود.


شکاف حکمرانی

داستان خوب، ما را از دقیقه‌ای مهم به لحظه مهم دیگر می‌برد و بی‌آنکه مدام حاشیه‌های غیرضروری را وارد متن کند، روایتی خالص از زندگی جلوی چشممان می‌گذارد. گرفتاری عمده خیلی‌هایمان در زندگی این است که حاشیه از متن پررنگ‌تر شده و این داستان است که ما را به‌آرامی به متن بر می‌گرداند.
داستان، در طول غرق شدن در آن، جبر زمانه را در ید اختیارمان قرار می‌دهد. روایت، امکان به بازی گرفتنِ هر آنچه از اختیارمان خارج است را فراهم می‌کند و همین کافی است تا برای لحظاتی ذهنِ تا خرخره پر شده‌مان از بیهودگیِ جبر زندگی پاک شود.

داستانی که نوشته نشد

آنچه این روزها به عنوان «لایحه برنامه هفتم توسعه» در دولت سیزدهم تدوین و تصویب شده، هیچ انعکاسی از انباشت دانایی ملی در بر ندارد. با وجود آنکه (به دلایل و علل متعدد) نقش و کارکردهای مستقیم و تأثیر برنامه‌های میان‌مدت متداول بر مسیر توسعه کشور به‌طور تاریخی کاهش یافته است، اما هم احکام و گزاره‌های سلبی و محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های مصوب در آنها بر فضای سیاست‌گذاری عمومی سایه خواهد انداخت و هم آثار و پیامدها و کارکردهای غیرمستقیم آن همواره قابل تأمل و بررسی هستند.

برنامه هفتم توسعه، بدون تاریخ، بدون جغرافیا

بررسی نظری و تجربیِ نحوه‌ی تحقق اقتصاد و جامعه‌ی دانش در جهان در چارچوب اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی مارکسی؛ بعد استخراجِ اصول و ارکان این دوران نوین برای به‌کارگیری در ایران صورت گرفته است. در ادامه بررسی فاصله‌ی الگوی توسعه در ایران با این اصول و ارکان؛ و در نهایت ارائه‌ی سرمشق تحقق اقتصاد و جامعه‌ی دانش در ایران صورت گرفته است.
در پژوهش‌های مربوط به ایران نیز کوشیده‌ام چکیده‌ی زبده‌ترین آثار را ارائه کنم. البته مدعی نیستم توانسته‌ام ‌به ‌همه‌ی آثار باارزش موجود دست پیدا کنم، اما گمان می‌کنم لبّ مطلب را منتقل کرده‌ام. در نهایت نیز روایت خود را از حاصل این بررسی‌ها به‌طور مستدل شرح داده‌ام.