روزهای تاریک سینماها
گروه هنر: شش ماه نخست سال 99 برای اهالی هنر و به‌ویژه سینما، روزهای خوبی نبود. شیوع ویروس کرونا و تعطیلی پروژه‌های در حال ساخت و توقف تولید در سینما و از سویی دیگر بسته‌شدن چندماهه سینماها و شروع بی‌رمق اکران‌ها برای سالن‌دارها، نشانه‌های آشکاری است که دیگر نمی‌توان به سال 99 و رونق سینماها امیدی داشت و حالا بسیاری از آنها از ورشکستگی و شرایط نابسامان اقتصادی و تعدیل نیروهای سینماها حرف می‌زنند. چهارم تیرماه بود که بعد از چند ماه تعطیلی، درهای سالن‌های سینما به روی مخاطبان سینما باز شد. در ساعات اولیه بازگشایی سینماها تبلیغات فیلم‌های سینمایی که در صف اکران مانده و بعد از کشمکش‌های فراوان پیش‌قدم اکران سینماها شده بودند، آغاز شد؛ البته با این شعار که سینماداران با حداکثر توانشان سعی کرده‌اند سلامت مخاطبان را تأمین کنند. این در حالی بود که بسیاری از صاحبان آثار انتظار داشتند که تلویزیون هم پابه‌پای دیگر رسانه‌ها از شرایط بازگشایی سینماها صحبت کند و از تبلیغات فیلم‌ها غافل نشود و انتظار بیشتری از این رسانه داشتند. «شنای پروانه» از فیلم‌هایی بود که به‌واسطه حضورش در جشنواره فیلم فجر و دریافت جوایزی که
مهم‌ترین آن دریافت عنوان فیلم برگزیده تماشاگران بود، به نمایش گذاشته شد و به نظر می‌رسید در اکران هم با استقبال بسیاری روبه‌رو خواهد شد؛ با‌این‌همه فروش فیلم «شنای پروانه» در اکران موفق نبود. «خوب، بد، جلف 2» به کارگردانی پیمان قاسم‌خانی هم که پیش از نوروز اکرانش را آغاز کرده بود و در هفته‌های ابتدایی اکران به‌دلیل شیوع ویروس کرونا متوقف شد، دیگر گزینه اکران سینماها بود؛ بااین‌حال این فیلم کمدی نیز سهم چندانی از گیشه نبرد. در روزهای آغاز بازگشایی مجدد سینماها، افزایش 25درصدی قیمت بلیت سینماها هم چالش و حاشیه‌ای دیگر به وجود آورد. بسیاری از کارشناسان سینما از این صحبت کردند که شاید بهترین روش بعد از این تعطیلی طولانی، ثابت‌نگه‌داشتن قیمت بلیت سینما بود و بعد از آن می‌شد به‌مرور به افزایش قیمت بلیت فکر کرد. افزایش قیمت بلیت در این شرایط قطعا بسیاری از خانواده‌ها را از رفتن به سالن‌های سینما منصرف می‌کند و این گزینه در کنار نبود تنوع در اکران فیلم‌های سینمایی، نارضایتی را دوچندان خواهد کرد و شاید بهترین تصمیم متعادل‌کردن قیمت بلیت سینماها بود و بعد از آن بهتر بود تحلیل درست‌تری درباره استقبال مخاطبان از
فیلم‌های روی پرده داشت. قاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران، دراینباره در گفت‌وگویی کوتاه با «شرق» اعلام کرد: «سینماداران موافق گران‌شدن قیمت بلیت سینما نیستند؛ اما رقمی که برای قیمت بلیت سینماها اعلام شده است و به تعبیری افزایش قیمت بلیت محسوب می‌شود، بابت مالیات بر ارزش افزوده‌ای است که تا سال قبل سینمادار متقبل می‌شد و در سال جدید و بعد از ماه‌ها تعطیلی سینماها، این رقم به قیمت بلیت سینما اضافه شد. سینماداران معتقدند سینما هم باید از مالیات بر ارزش افزوده معاف شود. این از مواردی است که هرچه درخواست می‌کنیم مالیات بر ارزش افزوده به سینماداران تحمیل نشود، گوش شنوایی نیست و به حرف ما توجه نمی‌شود. به نظر من باید فکری اساسی برای این مشکل کرد و وزیر ارشاد و وزیر اقتصاد باید برای این موضوع فکری کنند».
بعد از نمایش اندک فیلم‌های سینمایی از ابتدای تابستان و تعطیلی سینماها هم‌زمان با روزهای عزاداری دهه اول محرم، بار دیگر سینماها فعالیتشان را از سر گرفتند؛ اتفاقی که طبعا به‌دلیل شرایط نابسامان سینماها در چند ماه گذشته و عدم اطلاع‌رسانی گسترده، بسیاری از مخاطبان سینما از چگونگی فعالیت آنها بی‌خبرند و با اضافه‌شدن فیلم «بی‌حسی موضعی» به فیلم‌های روی پرده، اندک مخاطبانی از اکران این فیلم آگاه شده‌اند و به نظر می‌رسد همچنان سینما‌رفتن در این شرایط اولویت مردم نیست.
در این شرایط بسیاری از سینماداران چشم‌انتظار مساعدت برای بهبود شرایشان هستند. مدتی قبل پس از انتشار خبری مبنی بر مساعدت سازمان سینمایی برای پرداخت بدهی سینمادارها به شرکت‌های پخش سینمایی، اعلام شد روند انجام این کار از 10 شهریور آغاز خواهد شد. ایسنا دراینباره نوشت: «در آخرین روزهای مرداد گزارشی در این خبرگزاری منتشر شد که مبنای آن انتقاد تهیه‌کننده‌ها و پخش‌کننده‌هایی بود که با وجود وعده‌های داده‌شده، هنوز پول فروش فیلم‌های خود را از سینمادارها نگرفته بودند. دراینباره یک صاحب سینما و پخش‌کننده هم گفته بود شرایط ارائه این تسهیلات با مشکلاتی مواجه شده و بر همان اساس هیچ پرداختی صورت نگرفته است. یک ماه پس از انتشار اولین خبر در این مورد، در دوازدهمین جلسه کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما این موضوع تعیین تکلیف شده است».
روابط‌عمومی سازمان سینمایی نیز اعلام کرد پیرو مصوبه جلسه یازدهم کارگروه مبنی بر اختصاص درآمد فروش فیلم‌ها به سالن‌های سینما و پرداخت معادل فروش خالص آنها به شرکت پخش، مقرر شد با توجه به نیم‌بها‌شدن قیمت بلیت، در ماه‌های مرداد، شهریور و مهر این میزان برای سینما و شرکت پخش به قیمت بلیت تمام‌بها برای فیلم‌های ایرانی اکران اول در نظر گرفته شود و مابه‌التفاوت به‌صورت حمایت از سوی سازمان سینمایی به شرکت‌های پخش و سینماها در پایان اکران هر فیلم پرداخت شود.
همچنین سینمادارهای بدهکار برای دریافت تسهیلات بانکی به‌منظور تأدیه بدهی اکران 98 به دفاتر پخش می‌توانند از روز دوشنبه ۱۰ شهریور تا ۲۰ شهریور برای ارائه تقاضا و مدارک (تصویر پروانه فعالیت سینما و وثایق) و صدور معرفی‌نامه به صندوق اعتباری هنر مراجعه کنند. این زمان قابل تمدید نخواهد بود.
همچنین اعلام شد به سینماهای غیردولتی که در مردادماه فعال بوده‌اند، به‌ازای هر سالن روزانه 10 میلیون تومان بلاعوض داده می‌شود. این مبلغ به سالن‌هایی تعلق می‌گیرد که روزانه حداقل سه سئانس فیلم ایرانی نمایش داده باشند. چنانچه این سینماها قبلا وام قرض‌الحسنه از صندوق اعتباری هنر دریافت کرده باشند، این مبلغ از میزان بدهکاری آنها کسر می‌شود.
به‌تازگی به تصویب کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما اعلام شد بدهی سال ۱۳۹۸ سالن‌های سینماها به دفاتر پخش با حمایت سازمان سینمایی پرداخت می‌شود. بر اساس اطلاعیه سازمان سینمایی، پیرو مصوبه جلسه دوازدهم کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما مبنی بر تأدیه بدهی اکران ۹۸ سینماداران بدهکار به دفاتر پخش، فهرست کامل بدهی سالن‌های سینما با شرح کامل جزئیات و به تفکیک میزان بدهی به شرکت‌های پخش منتشر شد.
مبلغ کل بدهی سالن‌های سینما ۱۶۳,۸۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است و سازمان سینمایی در راستای سیاست‌های حمایتی خود در جبران ضرر و زیان صنعت سینما ناشی از ویروس کرونا، مجموع این مبلغ را در قالب حمایت پرداخت خواهد کرد. مراجعه به صندق اعتباری هنر برای ارائه تقاضا و مدارک از ۱۰ شهریور آغاز شده و تا ۲۰ شهریور ادامه خواهد داشت و بنا بر اعلام قبلی این زمان تمدید نخواهد شد. این در حالی است که سینماها به‌عنوان آخرین زنجیره حیات سینما، شرایطی بحرانی را می‌گذرانند و در باقی بخش‌های سینما نیز شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنیم. با ادامه توقف ساخت پروژه‌های سینمایی و به‌دنبال آن بی‌کاری بسیاری از اهالی سینما و استقبال‌نشدن از فیلم‌های روی پرده، به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان دورنمای خوبی را برای آینده سینمای ایران متصور بود. این در حالی است که اهالی سینما بیش از پیش انتظار حمایت‌های دولتی و پشتیبانی وزارت ارشاد در این شرایط بحرانی را دارند و باید منتظر ماند و دید آیا باید اتفاقاتی تلخ‌تر از این را تجربه کرد یا در روزهای آینده تدبیری برای برون‌رفت از این شرایط بحرانی اتخاذ خواهد شد.
گروه هنر: شش ماه نخست سال 99 برای اهالی هنر و به‌ویژه سینما، روزهای خوبی نبود. شیوع ویروس کرونا و تعطیلی پروژه‌های در حال ساخت و توقف تولید در سینما و از سویی دیگر بسته‌شدن چندماهه سینماها و شروع بی‌رمق اکران‌ها برای سالن‌دارها، نشانه‌های آشکاری است که دیگر نمی‌توان به سال 99 و رونق سینماها امیدی داشت و حالا بسیاری از آنها از ورشکستگی و شرایط نابسامان اقتصادی و تعدیل نیروهای سینماها حرف می‌زنند. چهارم تیرماه بود که بعد از چند ماه تعطیلی، درهای سالن‌های سینما به روی مخاطبان سینما باز شد. در ساعات اولیه بازگشایی سینماها تبلیغات فیلم‌های سینمایی که در صف اکران مانده و بعد از کشمکش‌های فراوان پیش‌قدم اکران سینماها شده بودند، آغاز شد؛ البته با این شعار که سینماداران با حداکثر توانشان سعی کرده‌اند سلامت مخاطبان را تأمین کنند. این در حالی بود که بسیاری از صاحبان آثار انتظار داشتند که تلویزیون هم پابه‌پای دیگر رسانه‌ها از شرایط بازگشایی سینماها صحبت کند و از تبلیغات فیلم‌ها غافل نشود و انتظار بیشتری از این رسانه داشتند. «شنای پروانه» از فیلم‌هایی بود که به‌واسطه حضورش در جشنواره فیلم فجر و دریافت جوایزی که
مهم‌ترین آن دریافت عنوان فیلم برگزیده تماشاگران بود، به نمایش گذاشته شد و به نظر می‌رسید در اکران هم با استقبال بسیاری روبه‌رو خواهد شد؛ با‌این‌همه فروش فیلم «شنای پروانه» در اکران موفق نبود. «خوب، بد، جلف 2» به کارگردانی پیمان قاسم‌خانی هم که پیش از نوروز اکرانش را آغاز کرده بود و در هفته‌های ابتدایی اکران به‌دلیل شیوع ویروس کرونا متوقف شد، دیگر گزینه اکران سینماها بود؛ بااین‌حال این فیلم کمدی نیز سهم چندانی از گیشه نبرد. در روزهای آغاز بازگشایی مجدد سینماها، افزایش 25درصدی قیمت بلیت سینماها هم چالش و حاشیه‌ای دیگر به وجود آورد. بسیاری از کارشناسان سینما از این صحبت کردند که شاید بهترین روش بعد از این تعطیلی طولانی، ثابت‌نگه‌داشتن قیمت بلیت سینما بود و بعد از آن می‌شد به‌مرور به افزایش قیمت بلیت فکر کرد. افزایش قیمت بلیت در این شرایط قطعا بسیاری از خانواده‌ها را از رفتن به سالن‌های سینما منصرف می‌کند و این گزینه در کنار نبود تنوع در اکران فیلم‌های سینمایی، نارضایتی را دوچندان خواهد کرد و شاید بهترین تصمیم متعادل‌کردن قیمت بلیت سینماها بود و بعد از آن بهتر بود تحلیل درست‌تری درباره استقبال مخاطبان از
فیلم‌های روی پرده داشت. قاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران، دراینباره در گفت‌وگویی کوتاه با «شرق» اعلام کرد: «سینماداران موافق گران‌شدن قیمت بلیت سینما نیستند؛ اما رقمی که برای قیمت بلیت سینماها اعلام شده است و به تعبیری افزایش قیمت بلیت محسوب می‌شود، بابت مالیات بر ارزش افزوده‌ای است که تا سال قبل سینمادار متقبل می‌شد و در سال جدید و بعد از ماه‌ها تعطیلی سینماها، این رقم به قیمت بلیت سینما اضافه شد. سینماداران معتقدند سینما هم باید از مالیات بر ارزش افزوده معاف شود. این از مواردی است که هرچه درخواست می‌کنیم مالیات بر ارزش افزوده به سینماداران تحمیل نشود، گوش شنوایی نیست و به حرف ما توجه نمی‌شود. به نظر من باید فکری اساسی برای این مشکل کرد و وزیر ارشاد و وزیر اقتصاد باید برای این موضوع فکری کنند».
بعد از نمایش اندک فیلم‌های سینمایی از ابتدای تابستان و تعطیلی سینماها هم‌زمان با روزهای عزاداری دهه اول محرم، بار دیگر سینماها فعالیتشان را از سر گرفتند؛ اتفاقی که طبعا به‌دلیل شرایط نابسامان سینماها در چند ماه گذشته و عدم اطلاع‌رسانی گسترده، بسیاری از مخاطبان سینما از چگونگی فعالیت آنها بی‌خبرند و با اضافه‌شدن فیلم «بی‌حسی موضعی» به فیلم‌های روی پرده، اندک مخاطبانی از اکران این فیلم آگاه شده‌اند و به نظر می‌رسد همچنان سینما‌رفتن در این شرایط اولویت مردم نیست.
در این شرایط بسیاری از سینماداران چشم‌انتظار مساعدت برای بهبود شرایشان هستند. مدتی قبل پس از انتشار خبری مبنی بر مساعدت سازمان سینمایی برای پرداخت بدهی سینمادارها به شرکت‌های پخش سینمایی، اعلام شد روند انجام این کار از 10 شهریور آغاز خواهد شد. ایسنا دراینباره نوشت: «در آخرین روزهای مرداد گزارشی در این خبرگزاری منتشر شد که مبنای آن انتقاد تهیه‌کننده‌ها و پخش‌کننده‌هایی بود که با وجود وعده‌های داده‌شده، هنوز پول فروش فیلم‌های خود را از سینمادارها نگرفته بودند. دراینباره یک صاحب سینما و پخش‌کننده هم گفته بود شرایط ارائه این تسهیلات با مشکلاتی مواجه شده و بر همان اساس هیچ پرداختی صورت نگرفته است. یک ماه پس از انتشار اولین خبر در این مورد، در دوازدهمین جلسه کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما این موضوع تعیین تکلیف شده است».
روابط‌عمومی سازمان سینمایی نیز اعلام کرد پیرو مصوبه جلسه یازدهم کارگروه مبنی بر اختصاص درآمد فروش فیلم‌ها به سالن‌های سینما و پرداخت معادل فروش خالص آنها به شرکت پخش، مقرر شد با توجه به نیم‌بها‌شدن قیمت بلیت، در ماه‌های مرداد، شهریور و مهر این میزان برای سینما و شرکت پخش به قیمت بلیت تمام‌بها برای فیلم‌های ایرانی اکران اول در نظر گرفته شود و مابه‌التفاوت به‌صورت حمایت از سوی سازمان سینمایی به شرکت‌های پخش و سینماها در پایان اکران هر فیلم پرداخت شود.
همچنین سینمادارهای بدهکار برای دریافت تسهیلات بانکی به‌منظور تأدیه بدهی اکران 98 به دفاتر پخش می‌توانند از روز دوشنبه ۱۰ شهریور تا ۲۰ شهریور برای ارائه تقاضا و مدارک (تصویر پروانه فعالیت سینما و وثایق) و صدور معرفی‌نامه به صندوق اعتباری هنر مراجعه کنند. این زمان قابل تمدید نخواهد بود.
همچنین اعلام شد به سینماهای غیردولتی که در مردادماه فعال بوده‌اند، به‌ازای هر سالن روزانه 10 میلیون تومان بلاعوض داده می‌شود. این مبلغ به سالن‌هایی تعلق می‌گیرد که روزانه حداقل سه سئانس فیلم ایرانی نمایش داده باشند. چنانچه این سینماها قبلا وام قرض‌الحسنه از صندوق اعتباری هنر دریافت کرده باشند، این مبلغ از میزان بدهکاری آنها کسر می‌شود.
به‌تازگی به تصویب کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما اعلام شد بدهی سال ۱۳۹۸ سالن‌های سینماها به دفاتر پخش با حمایت سازمان سینمایی پرداخت می‌شود. بر اساس اطلاعیه سازمان سینمایی، پیرو مصوبه جلسه دوازدهم کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما مبنی بر تأدیه بدهی اکران ۹۸ سینماداران بدهکار به دفاتر پخش، فهرست کامل بدهی سالن‌های سینما با شرح کامل جزئیات و به تفکیک میزان بدهی به شرکت‌های پخش منتشر شد.
مبلغ کل بدهی سالن‌های سینما ۱۶۳,۸۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است و سازمان سینمایی در راستای سیاست‌های حمایتی خود در جبران ضرر و زیان صنعت سینما ناشی از ویروس کرونا، مجموع این مبلغ را در قالب حمایت پرداخت خواهد کرد. مراجعه به صندق اعتباری هنر برای ارائه تقاضا و مدارک از ۱۰ شهریور آغاز شده و تا ۲۰ شهریور ادامه خواهد داشت و بنا بر اعلام قبلی این زمان تمدید نخواهد شد. این در حالی است که سینماها به‌عنوان آخرین زنجیره حیات سینما، شرایطی بحرانی را می‌گذرانند و در باقی بخش‌های سینما نیز شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنیم. با ادامه توقف ساخت پروژه‌های سینمایی و به‌دنبال آن بی‌کاری بسیاری از اهالی سینما و استقبال‌نشدن از فیلم‌های روی پرده، به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان دورنمای خوبی را برای آینده سینمای ایران متصور بود. این در حالی است که اهالی سینما بیش از پیش انتظار حمایت‌های دولتی و پشتیبانی وزارت ارشاد در این شرایط بحرانی را دارند و باید منتظر ماند و دید آیا باید اتفاقاتی تلخ‌تر از این را تجربه کرد یا در روزهای آینده تدبیری برای برون‌رفت از این شرایط بحرانی اتخاذ خواهد شد.