فلسفه سیاسی جودیت باتلر

کتاب کوچک «خواستنِ ناممکن» در مجموعه کتابِ سیاه نشر خرد سرخ منتشر شده است. این کتاب مجموعه کوچکی شامل تأملات جودیت باتلر است و دربردارنده یک بیوگرافی، چند گفت‌وگو و سخنرانی‌ و دو جستار است. باتلر فیلسوف، فمینیست و متفکر چپ‌گرای آمریکایی است. یهودی‌تبار است، «صهیونیست به دنیا آمده است» ولی منتقد جدیِ سیاست‌های اسرائیل در جهان و به‌خصوص در قبال فلسطین است.

او از جوانی با تردید به تجزیه‌طلبی یهودی می‌نگریست. «خواستنِ ناممکن» عنوان گفت‌وگویی با باتلر است که در سال 2014 انجام شده است و باتلر در آن آشکارا از موضع یهودیِ ضدصهیونیست دفاع می‌کند و با به‌چالش‌کشیدن فروماندگی رایج نظری نوعی نظام اخلاقی ارائه می‌دهد که دربردارنده روابط با دیگران در دل آن چیزی است که معنایش یهودی‌بودن است.
من بیشتر پای گفت‌وگوهای باتلر می‌نشینم و شناختی که از او دارم شبیه شناختی است که آدم با گوش‌سپردن مکرر به درس‌های یک استاد به آن می‌رسد. رد او را در عرصه سیاست دنبال می‌کنم. با وجود این باتلر را در ایران بیشتر فمینیسم می‌دانند تا فیلسوف سیاسی. صدالبته این دو حوزه از هم جدا نیستند به‌خصوص در جهان ما.
در کشورهای اسلامی هر نوع تأملی درباره مدرنیته، سیاست، دموکراسی، حقوق بشر و حتی حقوق کودکان ناگزیر شکلی از دادخواهی برای فمینیسم به خود می‌گیرد. به قول فاطمه مرنیسی فمینیست مراکشی «فارغ از اینکه کجا هستید، در اندونزی، افغانستان، ترکیه یا الجزایر، وقتی کانال‌های تلویزیونی مسلمانان را عوض می‌کنی یا مطبوعات چاپی را ورق می‌زنی بحث درباره دموکراسی خیلی زود به بحث درباره حقوق زنان تبدیل می‌شود و بالعکس».
فکر می‌کنم در دنیای امروز نمی‌توان در جهان اندیشه و تحلیل سیر کرد، نوشت، سخنران، بیانگر و فعال بود و در همان حال ادعا کرد که فمینیسم مسئله من نیست و مسائل زنان برایم موضوعیتی ندارد.
در بخشی درباره خود باتلر تلاش کردم زندگینامه‌ای کوتاه دربردارنده تحصیلات، کارها و علایق فکری و پژوهشی و سیر تحول فکری باتلر بنویسم و برای نوشتن این بخش از چند گفت‌وگوی مکتوب و ویدئویی و نیز از وب‌سایت دانشگاه برکلی کالیفرنیا، که باتلر در آن صاحب کرسی استادی است، بهره بردم. باتلر از کودکی به دنیای اندیشیدن و پرسشگری وارد شد، خیلی زود با مارتین بوبر فیلسوف اتریشی و یهودی فلسطینی و اسرائیلی آشنا شد و به گفته خودش هرگز او را رها نکرد.
دنیای امروز دنیای تعامل فکری میان رشته‌های مختلف است، ادبیات، فلسفه، سیاست، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مطالعات زنان و کارگران و سایر شاخه‌های نظری و تحلیلی به هم وابسته و در هم تنیده‌اند. جهان امروز جهان رابطه‌ای و گفت‌وگویی است. مرحله‌ای است که ما در ایران نیز به آن رسیده‌ایم، مرحله گفت‌وگو با یکدیگر است، گفتن و شنیدن در سطح فردی و عمومی.
آنچه باتلر را برای من قابل توجه و درخور احترام می‌کند پختگی و تسلطش به مباحث میان‌رشته‌ای و توان بسیار قوی او برای گفت‌وگو به معنای واقعی کلمه، برای گفتن و برای شنیدن و تبادل فکری با جهان است، به نظرم این یکی از ویژگی‌های باتلر است که او را تبدیل به متفکری مهم در جهان امروز کرده است. امیدوارم مترجمان پیش‌کسوت ایران به زودی به ترجمه کتاب‌های جودیت باتلر اراده کنند.

کتاب کوچک «خواستنِ ناممکن» در مجموعه کتابِ سیاه نشر خرد سرخ منتشر شده است. این کتاب مجموعه کوچکی شامل تأملات جودیت باتلر است و دربردارنده یک بیوگرافی، چند گفت‌وگو و سخنرانی‌ و دو جستار است. باتلر فیلسوف، فمینیست و متفکر چپ‌گرای آمریکایی است. یهودی‌تبار است، «صهیونیست به دنیا آمده است» ولی منتقد جدیِ سیاست‌های اسرائیل در جهان و به‌خصوص در قبال فلسطین است.

او از جوانی با تردید به تجزیه‌طلبی یهودی می‌نگریست. «خواستنِ ناممکن» عنوان گفت‌وگویی با باتلر است که در سال 2014 انجام شده است و باتلر در آن آشکارا از موضع یهودیِ ضدصهیونیست دفاع می‌کند و با به‌چالش‌کشیدن فروماندگی رایج نظری نوعی نظام اخلاقی ارائه می‌دهد که دربردارنده روابط با دیگران در دل آن چیزی است که معنایش یهودی‌بودن است.
من بیشتر پای گفت‌وگوهای باتلر می‌نشینم و شناختی که از او دارم شبیه شناختی است که آدم با گوش‌سپردن مکرر به درس‌های یک استاد به آن می‌رسد. رد او را در عرصه سیاست دنبال می‌کنم. با وجود این باتلر را در ایران بیشتر فمینیسم می‌دانند تا فیلسوف سیاسی. صدالبته این دو حوزه از هم جدا نیستند به‌خصوص در جهان ما.
در کشورهای اسلامی هر نوع تأملی درباره مدرنیته، سیاست، دموکراسی، حقوق بشر و حتی حقوق کودکان ناگزیر شکلی از دادخواهی برای فمینیسم به خود می‌گیرد. به قول فاطمه مرنیسی فمینیست مراکشی «فارغ از اینکه کجا هستید، در اندونزی، افغانستان، ترکیه یا الجزایر، وقتی کانال‌های تلویزیونی مسلمانان را عوض می‌کنی یا مطبوعات چاپی را ورق می‌زنی بحث درباره دموکراسی خیلی زود به بحث درباره حقوق زنان تبدیل می‌شود و بالعکس».
فکر می‌کنم در دنیای امروز نمی‌توان در جهان اندیشه و تحلیل سیر کرد، نوشت، سخنران، بیانگر و فعال بود و در همان حال ادعا کرد که فمینیسم مسئله من نیست و مسائل زنان برایم موضوعیتی ندارد.
در بخشی درباره خود باتلر تلاش کردم زندگینامه‌ای کوتاه دربردارنده تحصیلات، کارها و علایق فکری و پژوهشی و سیر تحول فکری باتلر بنویسم و برای نوشتن این بخش از چند گفت‌وگوی مکتوب و ویدئویی و نیز از وب‌سایت دانشگاه برکلی کالیفرنیا، که باتلر در آن صاحب کرسی استادی است، بهره بردم. باتلر از کودکی به دنیای اندیشیدن و پرسشگری وارد شد، خیلی زود با مارتین بوبر فیلسوف اتریشی و یهودی فلسطینی و اسرائیلی آشنا شد و به گفته خودش هرگز او را رها نکرد.
دنیای امروز دنیای تعامل فکری میان رشته‌های مختلف است، ادبیات، فلسفه، سیاست، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مطالعات زنان و کارگران و سایر شاخه‌های نظری و تحلیلی به هم وابسته و در هم تنیده‌اند. جهان امروز جهان رابطه‌ای و گفت‌وگویی است. مرحله‌ای است که ما در ایران نیز به آن رسیده‌ایم، مرحله گفت‌وگو با یکدیگر است، گفتن و شنیدن در سطح فردی و عمومی.
آنچه باتلر را برای من قابل توجه و درخور احترام می‌کند پختگی و تسلطش به مباحث میان‌رشته‌ای و توان بسیار قوی او برای گفت‌وگو به معنای واقعی کلمه، برای گفتن و برای شنیدن و تبادل فکری با جهان است، به نظرم این یکی از ویژگی‌های باتلر است که او را تبدیل به متفکری مهم در جهان امروز کرده است. امیدوارم مترجمان پیش‌کسوت ایران به زودی به ترجمه کتاب‌های جودیت باتلر اراده کنند.