آشفتگی و نابسامانی در بازار تخم‌مرغ
محمدرضا رسولی
اگر دولت در تأمین خوراک دام و طیور راهکار اساسی در نظر نگیرد، تخم‌مرغ به کیلویی ۲۳ هزار تومان و هر شانه ۵۰ هزار تومان هم خواهد رسید. این گوشه‌ای از گفته‌های آقای ناصر نبی‌پور رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران در شهریور سال جاری بوده که در روزهای گذشته به وقوع پیوسته است.
بر‌اساس گفته‌های ایشان، مرغداران برای رفع کمبود نهاده به بازار آزاد مراجعه می‌کنند و به دلیل اینکه قیمت‌های بازار آزاد هم بسیار بالاست تولید مقرون به صرفه نبوده و آنان مجبورند مرغ‌های خود را به کشتارگاه تحویل دهند که این امر باعث کمبود و کاهش تولید در واحدهای مرغ تخم‌گذار شده است. یعنی، وقتی مرغی نباشد تا تخم‌مرغ تولید کند، عرضه کم می‌شود و قیمت بالا می‌رود. این در حالی است که مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعتقاد دارد تولید تخم‌مرغ بیش از نیاز داخل کشور است و تنها دلالی و واسطه‌گری باعث بالارفتن قیمت این محصول شده است! شایعه صادرات بی‌رویه هم از دیگر دلایل افزایش قیمت تخم‌مرغ در بازار عنوان شده است. در‌حالی‌که روزانه ۲۵۰ تن مازاد تولید تخم‌مرغ در کشور وجود دارد و روزانه فقط صد تن از این مازادِ تولید صادر می‌شود. به اعتقاد کارشناسان مشکل اصلی از اینجا ناشی می‌شود که مسئولان مربوطه به توزیع تخم‌مرغ با نرخ مصوب اصرار می‌ورزند ولی قیمت نهاده‌هایی که سهمیه‌ای نیست و به صورت آزاد توسط مرغداران تهیه می‌شود، لحظه‌ای افزایش مییابد که در نرخ تمام‌شده تولید اثرگذار است. تأمین بخشی از نهاده‌ها به شکل آزاد و
بخشی به شکل مصوب، ضمن اینکه تولیدکننده را مجبور کرده برای داشتن سود یا جلوگیری از ضرر و زیان، محصول خود را به قیمت بالاتری بفروشد، موجب چندنرخی‌شدن تخم‌مرغ در بازار و در نتیجه دلال‌بازی و فساد شده است. مرغداری که چند ماه پیش جوجه‌های یک‌روزه خود را به فجیع‌ترین شکل ممکن و به شیوه‌ای غیرانسانی زیر خاک زنده‌زنده مدفون کرد تا خوراک آن را در بازار آزاد بفروشد، از همین فرصت‌های فساد ایجادشده نهایت سوء‌استفاده را برده است. از دیگر دلایل گرانی تخم‌مرغ، قیمت کارتن و شانه است که لحظه‌ای در حال افزایش است و این امر باعث افزایش بیشتر قیمت تخم‌مرغ شده است. این در حالی است که پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که همه تولیدکننده‌های تخم‌مرغ موظف به بسته‌بندی این محصول هستند. در حال حاضر وضعیت مناسبی در بازار تخم‌مرغ حاكم نیست و انتقادی كه وجود دارد به بی‌توجهی دولت به تولیدكنندگان است.
در این شرایط دولت باید نسبت به تأمین نهاده‌های دامی بر اساس ارز حمایتی اقدام جدی به عمل بیاورد یا اجازه دهد تولیدکنندگان تمام نهاده‌ها را با نرخ آزاد تهیه کنند. اقدام فوری در جهت حل مشکلات تولیدکنندگان، نظارت بر صادرات و جلوگیری از ورود دلالان به بازار تخم‌مرغ تدابیری است که باید به‌سرعت توسط مسئولان مربوطه صورت بگیرد. تخم‌مرغ از قدیم به غذای فقرا که یک غذای ساده و ارزان است معروف بوده و در سبد کالای آنان نقشی اساسی دارد. شایسته است که مسئولان مربوطه به این قشر از جامعه توجه ویژه داشته باشند.
اگر دولت در تأمین خوراک دام و طیور راهکار اساسی در نظر نگیرد، تخم‌مرغ به کیلویی ۲۳ هزار تومان و هر شانه ۵۰ هزار تومان هم خواهد رسید. این گوشه‌ای از گفته‌های آقای ناصر نبی‌پور رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران در شهریور سال جاری بوده که در روزهای گذشته به وقوع پیوسته است.
بر‌اساس گفته‌های ایشان، مرغداران برای رفع کمبود نهاده به بازار آزاد مراجعه می‌کنند و به دلیل اینکه قیمت‌های بازار آزاد هم بسیار بالاست تولید مقرون به صرفه نبوده و آنان مجبورند مرغ‌های خود را به کشتارگاه تحویل دهند که این امر باعث کمبود و کاهش تولید در واحدهای مرغ تخم‌گذار شده است. یعنی، وقتی مرغی نباشد تا تخم‌مرغ تولید کند، عرضه کم می‌شود و قیمت بالا می‌رود. این در حالی است که مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعتقاد دارد تولید تخم‌مرغ بیش از نیاز داخل کشور است و تنها دلالی و واسطه‌گری باعث بالارفتن قیمت این محصول شده است! شایعه صادرات بی‌رویه هم از دیگر دلایل افزایش قیمت تخم‌مرغ در بازار عنوان شده است. در‌حالی‌که روزانه ۲۵۰ تن مازاد تولید تخم‌مرغ در کشور وجود دارد و روزانه فقط صد تن از این مازادِ تولید صادر می‌شود. به اعتقاد کارشناسان مشکل اصلی از اینجا ناشی می‌شود که مسئولان مربوطه به توزیع تخم‌مرغ با نرخ مصوب اصرار می‌ورزند ولی قیمت نهاده‌هایی که سهمیه‌ای نیست و به صورت آزاد توسط مرغداران تهیه می‌شود، لحظه‌ای افزایش مییابد که در نرخ تمام‌شده تولید اثرگذار است. تأمین بخشی از نهاده‌ها به شکل آزاد و
بخشی به شکل مصوب، ضمن اینکه تولیدکننده را مجبور کرده برای داشتن سود یا جلوگیری از ضرر و زیان، محصول خود را به قیمت بالاتری بفروشد، موجب چندنرخی‌شدن تخم‌مرغ در بازار و در نتیجه دلال‌بازی و فساد شده است. مرغداری که چند ماه پیش جوجه‌های یک‌روزه خود را به فجیع‌ترین شکل ممکن و به شیوه‌ای غیرانسانی زیر خاک زنده‌زنده مدفون کرد تا خوراک آن را در بازار آزاد بفروشد، از همین فرصت‌های فساد ایجادشده نهایت سوء‌استفاده را برده است. از دیگر دلایل گرانی تخم‌مرغ، قیمت کارتن و شانه است که لحظه‌ای در حال افزایش است و این امر باعث افزایش بیشتر قیمت تخم‌مرغ شده است. این در حالی است که پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که همه تولیدکننده‌های تخم‌مرغ موظف به بسته‌بندی این محصول هستند. در حال حاضر وضعیت مناسبی در بازار تخم‌مرغ حاكم نیست و انتقادی كه وجود دارد به بی‌توجهی دولت به تولیدكنندگان است.
در این شرایط دولت باید نسبت به تأمین نهاده‌های دامی بر اساس ارز حمایتی اقدام جدی به عمل بیاورد یا اجازه دهد تولیدکنندگان تمام نهاده‌ها را با نرخ آزاد تهیه کنند. اقدام فوری در جهت حل مشکلات تولیدکنندگان، نظارت بر صادرات و جلوگیری از ورود دلالان به بازار تخم‌مرغ تدابیری است که باید به‌سرعت توسط مسئولان مربوطه صورت بگیرد. تخم‌مرغ از قدیم به غذای فقرا که یک غذای ساده و ارزان است معروف بوده و در سبد کالای آنان نقشی اساسی دارد. شایسته است که مسئولان مربوطه به این قشر از جامعه توجه ویژه داشته باشند.