تهدیدها و تمهیدات زلزله در دوره کرونا
پیشگیریهای ضروری در منطقه سیسخت
حسن فتاحی . مریم دلشادطهرانی
ایران کشوری زیباست. زیباییهایی گاه منحصربهفرد و خاص که برگرفته از جغرافیا و زمینشناسی این سرزمین است. در کنار این زیبایی حیرتانگیز دلربا، در دل این جغرافیا و این زمین زیبا دشواریهایی هم نهفته است. زمین موجودی پویاست و پُرتحول. گاه این تحولات برای ساکنان زمین شادی و تنوع دارد، گاهی هم دشواری و خسارت. شاید خوب باشد نکتهای را قبل از هر چیز مشخص کنیم. انسان مالک زمین نیست، بلکه ساکن آن است؛ بنابراین انسان باید خود را با شرایط زیستی، اقلیمی و زمینشناختی این سیاره سازگار کند. بخشی از سازگاری به این معناست که از اساس مکانهای مناسبی را برای زندگی انتخاب کنیم. بستر رودخانهای که امکان طغیان دارد، گسل فعالی که امکان زلزله دارد و مواردی از این دست جای مناسبی برای زندگی و ساختوساز نیست. سیاستگذاریهای غلط میتواند گاهی با بنگاههای اقتصادی که حول محور منافع فردی یا گروهی میچرخند، منطقهای را که ازقضا بنا بر گفته پژوهشگران جایی خطرناک برای زیستن است، تبدیل به منطقهای با تعداد سکنه زیاد و خانههای گرانقیمت کند. برخی از نواحی شهر تهران اینچنیناند، اما زمین نه سیاست میشناسد و نه بالا و پایین شدن قیمتها توسط بنگاهها و دلالها و برجسازان را. زمین بیتوجه به منافع و مصالح خواهد لرزید و خواهد غرید. حتی گاهی خطاهای امروز انسانهای ساکن سرزمینی میتواند تبعات سختی برای نسلهای آینده داشته باشد. نمونه ملموس آن برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی و ذخایر آب استراتژیک کشور است که بیشک مخاطرات زیستمحیطی، پزشکی و جمعیتی به دنبال خواهد داشت. از موضوع این یادداشت دور نشویم. چند روز پیش، دقیقتر بگوییم، در شامگاه 29 بهمن سال ۱۳۹۹، ساعت ۲۲:۰۵ در منطقه سیسخت زلزلهای به بزرگای بیش از 5.4 رخ داد. این زلزله با خود خسارات و تلفاتی به همراه داشت. البته مقیاس تلفات و خسارات با زلزلههایی مانند بم و رودبار قیاسپذیر نیست، اما در حد و اندازه خودش اثرات ویرانگر داشت، اما این زلزله با زلزلههای پیشین تفاوت عمده دارد و آنچه ما را واداشت تا این یادداشت را بنویسیم، هشداری جدی است. زلزله در بازه زمانیای رخ داده که بیماری همهگیر کرونا کل کشور را درگیر کرده است؛ بنابراین با توجه به شیوع کرونا حواشی این زلزله میتواند بسیار باشد و در این یادداشت قصد داریم کمی به نکات فنی و بهداشتی ضروری در مدیریت و امدادرسانی زلزله در دوره کرونا بپردازیم. قبل از آن برای اطلاع خوانندگان عزیز کمی درباره سیسخت بگوییم که در کجای ایران واقع شده است. سیسخت در دامنه کوه دنا، بلندترین رشتهکوه زاگرس قرار دارد و منطقهای گردشگری به شمار میرود. این شهر در 35کیلومتری شمال غرب شهر یاسوج است. یاسوج هم مرکز استان کهگیلویهوبویراحمد است. شوربختانه ذهن عموم مردم این استان با فقر و محرومیت گره خورده است، اما بد نیست بدانید یکی از آن استانهای بکر ایران است که میتواند به شرط سیاستگذاری کلان درست، در گردشگری برای کشور درآمدزایی زیادی داشته باشد. اولین نکتهای که باید در امدادرسانی زلزله در دوره کرونا مورد توجه قرار گیرد، رعایت سفتوسخت پروتکلهای بهداشتی زلزله در شرایط عادی است؛ جوشاندن آبی که از سلامت آن مطمئن نیستیم، جدیگرفتن زخمهای کوچک و سطحی و مراجعه فوری به امدادگران، نظافت توالت و شستن دستها، جوشاندن کنسروهای غذایی به مدت 20 دقیقه و نیز استفادهنکردن از مواد غذایی مشکوک. از مواردی که در هر زلزلهای باید دقت کرد عدم تماس مردم عادی با اجساد عزیزان ازدسترفته است و بقایای تلفات دامی. مواردی از این دست اصولیترین و ابتداییترین اقداماتی است که باید رعایت شود، اما حالا که با همهگیری کرونا هم درگیر هستیم، لازم است موارد دیگری را هم رعایت کنیم. نخست اینکه بههیچعنوان سرخود به محل زلزله نرویم. اگر خاطر خوانندگان عزیز باشد، در زلزله سرپلذهاب یکی از مشکلات ازدحام مردم عزیزی بود که شخصا و بدون هماهنگی با نهادهای امدادی راهی منطقه زلزلهزده شده بودند که منجر به ترافیک سنگین، اخلال در امر امداد و حتی چندین تصادف منجر به فوت شد. حالا در شرایط کرونایی ممکن است حضور مردم عادی برای امداد منجر به شیوع کرونا شود و مردم آسیبدیدهای که از زلزله جان سالم به در بردهاند، گرفتار کووید شوند. این اتفاق هم بار روانی مضاعف به خانوادههای زلزلهزده است و هم بار مضاعف به کادر درمان. همه چیز را به امدادگران منطقه، امدادگران کشوری و کادر درمانی بسپارید و کمکهای خود را به مراکز امدادی تحویل دهید. در حال حاضر، ماسک به وفور باید در اختیار مردم باشد تا استفاده کنند. در کنار ماسک هر آنچه به ضدعفونی هم کمک میکند بسیار مفید است. در حال حاضر در بازار بهداشتی کشور به حد کافی ماسک معمولی، پدهای الکلی، ژل ضدعفونی و دیگر محصولات پیشگیری از کرونا وجود دارد که برای مردم منطقه بسیار ضروری است. در تصاویری که از منطقه ارسال شده، به دلیل سرمای هوا مردم دور آتش جمع شده بودند. وجود لوازم گرمایشی در آن منطقه سرد، برای جلوگیری از تجمع افراد اهمیت بسزایی دارد. حواسمان باشد که مردم از بلایی که سرشان آمده شوکزده شدهاند، مثل هر جای دیگر؛ بنابراین کار نیروهای امدادی و کادر درمان که همزمان باید هم مراقب کرونا باشند، هم مراقب بهداشت روانی و هم پیشگیری از بیماریهای مرسوم زلزله دشوار است؛ بنابراین برای کمکرسانی به سیسخت ابتدا با مراکز درمانی-امدادی تماس بگیرید و بعد اقدام به تهیه اقلام اهدایی کنید. خوب است در کنار هر چیزی که ارسال میکنید، حتما پد ضدعفونی هم بگذارید. نکته دیگر اینکه بهتر است محصولاتی برای مهار کرونا ارسال شوند که تا حد ممکن استفاده فردی یا حداکثر خانوادگی دارند. در حال حاضر در بازار ایران تنوعی از انواع ژلها، اسپری الکل و دیگر اقلام وجود دارد که برای استفادههای فردی طراحی شدهاند. نکته مهم دیگری که خوب است بدانیم از این قرار است. کشور ما بنا بر ویژگیهای زمینشناختی مستعد زلزله و سیل و دیگر حوادث است. بیماری کرونا هم نشان داد بشر، از سطح فردی گرفته تا دولتها تا چه حد آسیبپذیرند. حال با توجه به اینکه ممکن است هر زمانی دچار شرایطی شویم که همزمان دو مشکل حاد به هم گره بخورند، آنچه بسیار مهم است اشاعه آموزش همگانی است. زمان حادثه بسیار دیر است و باید علاج واقعه قبل از وقوع کرد. آموزش مستمر مردم توسط نیروهای درمانی و امدادی از بهترین راهکارهای کاهش بلایای درهمتنیده مانند کرونا و زلزله است.
ایران کشوری زیباست. زیباییهایی گاه منحصربهفرد و خاص که برگرفته از جغرافیا و زمینشناسی این سرزمین است. در کنار این زیبایی حیرتانگیز دلربا، در دل این جغرافیا و این زمین زیبا دشواریهایی هم نهفته است. زمین موجودی پویاست و پُرتحول. گاه این تحولات برای ساکنان زمین شادی و تنوع دارد، گاهی هم دشواری و خسارت. شاید خوب باشد نکتهای را قبل از هر چیز مشخص کنیم. انسان مالک زمین نیست، بلکه ساکن آن است؛ بنابراین انسان باید خود را با شرایط زیستی، اقلیمی و زمینشناختی این سیاره سازگار کند. بخشی از سازگاری به این معناست که از اساس مکانهای مناسبی را برای زندگی انتخاب کنیم. بستر رودخانهای که امکان طغیان دارد، گسل فعالی که امکان زلزله دارد و مواردی از این دست جای مناسبی برای زندگی و ساختوساز نیست. سیاستگذاریهای غلط میتواند گاهی با بنگاههای اقتصادی که حول محور منافع فردی یا گروهی میچرخند، منطقهای را که ازقضا بنا بر گفته پژوهشگران جایی خطرناک برای زیستن است، تبدیل به منطقهای با تعداد سکنه زیاد و خانههای گرانقیمت کند. برخی از نواحی شهر تهران اینچنیناند، اما زمین نه سیاست میشناسد و نه بالا و پایین شدن قیمتها توسط بنگاهها و دلالها و برجسازان را. زمین بیتوجه به منافع و مصالح خواهد لرزید و خواهد غرید. حتی گاهی خطاهای امروز انسانهای ساکن سرزمینی میتواند تبعات سختی برای نسلهای آینده داشته باشد. نمونه ملموس آن برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی و ذخایر آب استراتژیک کشور است که بیشک مخاطرات زیستمحیطی، پزشکی و جمعیتی به دنبال خواهد داشت. از موضوع این یادداشت دور نشویم. چند روز پیش، دقیقتر بگوییم، در شامگاه 29 بهمن سال ۱۳۹۹، ساعت ۲۲:۰۵ در منطقه سیسخت زلزلهای به بزرگای بیش از 5.4 رخ داد. این زلزله با خود خسارات و تلفاتی به همراه داشت. البته مقیاس تلفات و خسارات با زلزلههایی مانند بم و رودبار قیاسپذیر نیست، اما در حد و اندازه خودش اثرات ویرانگر داشت، اما این زلزله با زلزلههای پیشین تفاوت عمده دارد و آنچه ما را واداشت تا این یادداشت را بنویسیم، هشداری جدی است. زلزله در بازه زمانیای رخ داده که بیماری همهگیر کرونا کل کشور را درگیر کرده است؛ بنابراین با توجه به شیوع کرونا حواشی این زلزله میتواند بسیار باشد و در این یادداشت قصد داریم کمی به نکات فنی و بهداشتی ضروری در مدیریت و امدادرسانی زلزله در دوره کرونا بپردازیم. قبل از آن برای اطلاع خوانندگان عزیز کمی درباره سیسخت بگوییم که در کجای ایران واقع شده است. سیسخت در دامنه کوه دنا، بلندترین رشتهکوه زاگرس قرار دارد و منطقهای گردشگری به شمار میرود. این شهر در 35کیلومتری شمال غرب شهر یاسوج است. یاسوج هم مرکز استان کهگیلویهوبویراحمد است. شوربختانه ذهن عموم مردم این استان با فقر و محرومیت گره خورده است، اما بد نیست بدانید یکی از آن استانهای بکر ایران است که میتواند به شرط سیاستگذاری کلان درست، در گردشگری برای کشور درآمدزایی زیادی داشته باشد. اولین نکتهای که باید در امدادرسانی زلزله در دوره کرونا مورد توجه قرار گیرد، رعایت سفتوسخت پروتکلهای بهداشتی زلزله در شرایط عادی است؛ جوشاندن آبی که از سلامت آن مطمئن نیستیم، جدیگرفتن زخمهای کوچک و سطحی و مراجعه فوری به امدادگران، نظافت توالت و شستن دستها، جوشاندن کنسروهای غذایی به مدت 20 دقیقه و نیز استفادهنکردن از مواد غذایی مشکوک. از مواردی که در هر زلزلهای باید دقت کرد عدم تماس مردم عادی با اجساد عزیزان ازدسترفته است و بقایای تلفات دامی. مواردی از این دست اصولیترین و ابتداییترین اقداماتی است که باید رعایت شود، اما حالا که با همهگیری کرونا هم درگیر هستیم، لازم است موارد دیگری را هم رعایت کنیم. نخست اینکه بههیچعنوان سرخود به محل زلزله نرویم. اگر خاطر خوانندگان عزیز باشد، در زلزله سرپلذهاب یکی از مشکلات ازدحام مردم عزیزی بود که شخصا و بدون هماهنگی با نهادهای امدادی راهی منطقه زلزلهزده شده بودند که منجر به ترافیک سنگین، اخلال در امر امداد و حتی چندین تصادف منجر به فوت شد. حالا در شرایط کرونایی ممکن است حضور مردم عادی برای امداد منجر به شیوع کرونا شود و مردم آسیبدیدهای که از زلزله جان سالم به در بردهاند، گرفتار کووید شوند. این اتفاق هم بار روانی مضاعف به خانوادههای زلزلهزده است و هم بار مضاعف به کادر درمان. همه چیز را به امدادگران منطقه، امدادگران کشوری و کادر درمانی بسپارید و کمکهای خود را به مراکز امدادی تحویل دهید. در حال حاضر، ماسک به وفور باید در اختیار مردم باشد تا استفاده کنند. در کنار ماسک هر آنچه به ضدعفونی هم کمک میکند بسیار مفید است. در حال حاضر در بازار بهداشتی کشور به حد کافی ماسک معمولی، پدهای الکلی، ژل ضدعفونی و دیگر محصولات پیشگیری از کرونا وجود دارد که برای مردم منطقه بسیار ضروری است. در تصاویری که از منطقه ارسال شده، به دلیل سرمای هوا مردم دور آتش جمع شده بودند. وجود لوازم گرمایشی در آن منطقه سرد، برای جلوگیری از تجمع افراد اهمیت بسزایی دارد. حواسمان باشد که مردم از بلایی که سرشان آمده شوکزده شدهاند، مثل هر جای دیگر؛ بنابراین کار نیروهای امدادی و کادر درمان که همزمان باید هم مراقب کرونا باشند، هم مراقب بهداشت روانی و هم پیشگیری از بیماریهای مرسوم زلزله دشوار است؛ بنابراین برای کمکرسانی به سیسخت ابتدا با مراکز درمانی-امدادی تماس بگیرید و بعد اقدام به تهیه اقلام اهدایی کنید. خوب است در کنار هر چیزی که ارسال میکنید، حتما پد ضدعفونی هم بگذارید. نکته دیگر اینکه بهتر است محصولاتی برای مهار کرونا ارسال شوند که تا حد ممکن استفاده فردی یا حداکثر خانوادگی دارند. در حال حاضر در بازار ایران تنوعی از انواع ژلها، اسپری الکل و دیگر اقلام وجود دارد که برای استفادههای فردی طراحی شدهاند. نکته مهم دیگری که خوب است بدانیم از این قرار است. کشور ما بنا بر ویژگیهای زمینشناختی مستعد زلزله و سیل و دیگر حوادث است. بیماری کرونا هم نشان داد بشر، از سطح فردی گرفته تا دولتها تا چه حد آسیبپذیرند. حال با توجه به اینکه ممکن است هر زمانی دچار شرایطی شویم که همزمان دو مشکل حاد به هم گره بخورند، آنچه بسیار مهم است اشاعه آموزش همگانی است. زمان حادثه بسیار دیر است و باید علاج واقعه قبل از وقوع کرد. آموزش مستمر مردم توسط نیروهای درمانی و امدادی از بهترین راهکارهای کاهش بلایای درهمتنیده مانند کرونا و زلزله است.