روسیه، ایران و چین در‌حال سبک‌سنگین‌کردن گزینه‌ها در افغانستان
تام اُکانر، نیوزویک
در‌حالی‌که گزارش‌های منتشر‌شده از خروج نیروهای آمریکایی از بزرگ‌ترین میدان هوایی در افغانستان به‌عنوان بخشی از برنامه خروج کامل نیروها از این کشور جنگ‌زده حکایت دارند، روسیه، ایران و چین گزینه‌های خود را برای آینده نامشخص ارزیابی می‌کنند.
به گزارش رسانه‌های آمریکایی، آخرین سربازان این کشور از پایگاه هوایی بگرام، یک قطب اصلی عملیات آمریکا و متحدانش در افغانستان در نزدیک به دو دهه گذشته، خارج شدند. این عقب‌نشینی بخشی از روند تدریجی «خروج امن و منظم» ایالات متحده و شرکای ائتلافی آن از افغانستان است؛ اما خشونت‌ها هنوز ادامه دارد و بازیگران منطقه‌ای را نگران کرده است.
ازجمله بازیگران منطقه‌ای نگران، روسیه است. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، به خبرنگاران گفت: «با در‌نظر‌گرفتن تکمیل خروج نیروهای خارجی از افغانستان، شاهد افزایش فعالیت جنبش طالبان در برخی مناطق کشور به‌ویژه در استان‌های شمال و شمال شرقی، در نزدیکی مرزهای کشورهای آسیای میانه هستیم». او افزود: «در 10 روز گذشته بیش از 30 شهرستان تحت کنترل شبه‌نظامیان قرار گرفته‌اند و نیروهای امنیت ملی افغانستان در تلاش‌اند تا این هجوم را مهار کنند».
روسیه تجربه دشوار جنگیدن در افغانستان را دارد. اتحاد جماهیر شوروی در دهه 1980 سعی کرد از دولت کمونیستی در آنجا در برابر شورشی‌های مجاهد تحت حمایت ایالات متحده و سایر قدرت‌های منطقه‌ای پشتیبانی کند. روسیه نهایتا در میانه درگیری‌های داخلی مجبور به عقب‌نشینی شد و پس از آن، طالبان و القاعده ظهور یافتند.
مشارکت القاعده در حملات 11 سپتامبر باعث حمله تحت رهبری ایالات متحده به افغانستان شد که به حکومت طالبان پایان داد؛ اما شورش و ناآرامی پس از آن با وجود دو دهه تلاش‌های آمریکا و متحدانش هنوز پایان نیافته است.
ایالات متحده سال گذشته در راستای تسهیل عزیمت ارتش خود درصدد هموار‌کردن مسیری برای آشتی بین کابل و طالبان برآمد. پیش از آغاز مذاکرات توسط رئیس‌جمهور پیشین دونالد ترامپ با طالبان، روسیه با امید تضمین نقش خود در آینده افغانستان، میزبان گفت‌وگوها با این گروه بود. روسیه برای اطمینان از ثبات در این کشور روی این روابط حساب کرده است.
جدا از روسیه، کشورهای بلوک شوروی سابق در آسیای میانه ازجمله قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان هم درباره شرایط افغانستان ابراز نگرانی کرده‌اند.
یک قدرت دیگر نگران در منطقه در مرز غربی افغانستان، ایران است. جمهوری اسلامی با برقراری ارتباط با گروه‌های شبه‌نظامی شیعه، به مقابله با شورشی‌های افراطی در خاورمیانه پرداخته است. ایران اگرچه از اخبار خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان استقبال کرده ولی نگران افزایش ناآرامی در کشور همسایه است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در یک جلسه مطبوعاتی گفت که باور دارد افغانستان به ایجاد یک دولت فراگیر از طریق «راه‌حل‌های صلح‌آمیز و پایدار» نیاز دارد. او طالبان را تنها بخشی از راه‌حل توصیف کرد: «طالبان، همه افغانستان نیست اما بخشی از آن کشور و بخشی از راه‌حل بحران است». او با تأیید وخامت اوضاع امنیتی کشور همسایه گفت ایران تحرکات گروه‌هایی مانند داعش را زیر نظر دارد و آماده است تا تلاش‌ها برای گفت‌وگوها و وحدت بین افغان‌ها را تقویت کند.
پس از ایران، عواقب سیاست ایالات متحده در افغانستان از سوی چین نیز مورد بحث قرار گرفت. ژانگ جون، نماینده دائم چین در سازمان ملل، درباره وخامت فزاینده وضعیت افغانستان گفت: «با وجود پیشرفت چشمگیر در همکاری‌های بین‌المللی علیه تروریسم، جهان همچنان در معرض تهدیدات ملموس قرار دارد. داعش در عراق و سوریه بسیار فعال است و عقب‌نشینی نیروهای خارجی منجر به وخامت شدید اوضاع امنیتی در افغانستان شده و در نتیجه، نیروهای تروریستی مانند القاعده، داعش و جنبش اسلامی ترکستان شرقی به‌شدت در‌حال ویرانگری هستند».
اگرچه درباره تهدیدهای القاعده و داعش اجماع جهانی وجود دارد، اما ایالات متحده سال گذشته جنبش اسلامی ترکستان شرقی یا حزب اسلامی ترکستان را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج کرده است. سخنگوی وقت وزارت امور خارجه دلیل این امر را مسکوت‌ماندن فعالیت‌های این گروه با اکثریت نژادی اویغور در بیش از یک دهه گذشته اعلام کرده و گفته بود: «ارزیابی ما این است که جنبش اسلامی ترکستان شرقی یک برچسب است که چین از آن برای تهدید تروریستی قلمداد‌کردن بازیگران اویغور، ازجمله فعالان صلح‌گرا و مدافعان حقوق بشر، استفاده می‌کند. چین اغلب بر اساس اعتقادات سیاسی و مذهبی افراد و گروه‌ها به آنها برچسب تروریست می‌زند؛ حتی اگر آنها خشونت‌آمیز نباشند».
پاکستان، کشور دیگر در همسایگی افغانستان که به‌شدت بر نتیجه آشفتگی‌ها در این کشور سرمایه‌گذاری کرده، پیشنهاد داده از نفوذ خود ازجمله در روابط با طالبان، برای پیشبرد گفت‌وگوهای صلح میان آنها و دولت افغانستان استفاده کند. این در حالی است که پاکستان و هند یکدیگر را به حمایت مالی از فعالیت‌های تروریستی در افغانستان
متهم کرده‌اند.
ترجمه: دیپلماسی ایرانی
در‌حالی‌که گزارش‌های منتشر‌شده از خروج نیروهای آمریکایی از بزرگ‌ترین میدان هوایی در افغانستان به‌عنوان بخشی از برنامه خروج کامل نیروها از این کشور جنگ‌زده حکایت دارند، روسیه، ایران و چین گزینه‌های خود را برای آینده نامشخص ارزیابی می‌کنند.
به گزارش رسانه‌های آمریکایی، آخرین سربازان این کشور از پایگاه هوایی بگرام، یک قطب اصلی عملیات آمریکا و متحدانش در افغانستان در نزدیک به دو دهه گذشته، خارج شدند. این عقب‌نشینی بخشی از روند تدریجی «خروج امن و منظم» ایالات متحده و شرکای ائتلافی آن از افغانستان است؛ اما خشونت‌ها هنوز ادامه دارد و بازیگران منطقه‌ای را نگران کرده است.
ازجمله بازیگران منطقه‌ای نگران، روسیه است. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، به خبرنگاران گفت: «با در‌نظر‌گرفتن تکمیل خروج نیروهای خارجی از افغانستان، شاهد افزایش فعالیت جنبش طالبان در برخی مناطق کشور به‌ویژه در استان‌های شمال و شمال شرقی، در نزدیکی مرزهای کشورهای آسیای میانه هستیم». او افزود: «در 10 روز گذشته بیش از 30 شهرستان تحت کنترل شبه‌نظامیان قرار گرفته‌اند و نیروهای امنیت ملی افغانستان در تلاش‌اند تا این هجوم را مهار کنند».
روسیه تجربه دشوار جنگیدن در افغانستان را دارد. اتحاد جماهیر شوروی در دهه 1980 سعی کرد از دولت کمونیستی در آنجا در برابر شورشی‌های مجاهد تحت حمایت ایالات متحده و سایر قدرت‌های منطقه‌ای پشتیبانی کند. روسیه نهایتا در میانه درگیری‌های داخلی مجبور به عقب‌نشینی شد و پس از آن، طالبان و القاعده ظهور یافتند.
مشارکت القاعده در حملات 11 سپتامبر باعث حمله تحت رهبری ایالات متحده به افغانستان شد که به حکومت طالبان پایان داد؛ اما شورش و ناآرامی پس از آن با وجود دو دهه تلاش‌های آمریکا و متحدانش هنوز پایان نیافته است.
ایالات متحده سال گذشته در راستای تسهیل عزیمت ارتش خود درصدد هموار‌کردن مسیری برای آشتی بین کابل و طالبان برآمد. پیش از آغاز مذاکرات توسط رئیس‌جمهور پیشین دونالد ترامپ با طالبان، روسیه با امید تضمین نقش خود در آینده افغانستان، میزبان گفت‌وگوها با این گروه بود. روسیه برای اطمینان از ثبات در این کشور روی این روابط حساب کرده است.
جدا از روسیه، کشورهای بلوک شوروی سابق در آسیای میانه ازجمله قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان هم درباره شرایط افغانستان ابراز نگرانی کرده‌اند.
یک قدرت دیگر نگران در منطقه در مرز غربی افغانستان، ایران است. جمهوری اسلامی با برقراری ارتباط با گروه‌های شبه‌نظامی شیعه، به مقابله با شورشی‌های افراطی در خاورمیانه پرداخته است. ایران اگرچه از اخبار خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان استقبال کرده ولی نگران افزایش ناآرامی در کشور همسایه است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در یک جلسه مطبوعاتی گفت که باور دارد افغانستان به ایجاد یک دولت فراگیر از طریق «راه‌حل‌های صلح‌آمیز و پایدار» نیاز دارد. او طالبان را تنها بخشی از راه‌حل توصیف کرد: «طالبان، همه افغانستان نیست اما بخشی از آن کشور و بخشی از راه‌حل بحران است». او با تأیید وخامت اوضاع امنیتی کشور همسایه گفت ایران تحرکات گروه‌هایی مانند داعش را زیر نظر دارد و آماده است تا تلاش‌ها برای گفت‌وگوها و وحدت بین افغان‌ها را تقویت کند.
پس از ایران، عواقب سیاست ایالات متحده در افغانستان از سوی چین نیز مورد بحث قرار گرفت. ژانگ جون، نماینده دائم چین در سازمان ملل، درباره وخامت فزاینده وضعیت افغانستان گفت: «با وجود پیشرفت چشمگیر در همکاری‌های بین‌المللی علیه تروریسم، جهان همچنان در معرض تهدیدات ملموس قرار دارد. داعش در عراق و سوریه بسیار فعال است و عقب‌نشینی نیروهای خارجی منجر به وخامت شدید اوضاع امنیتی در افغانستان شده و در نتیجه، نیروهای تروریستی مانند القاعده، داعش و جنبش اسلامی ترکستان شرقی به‌شدت در‌حال ویرانگری هستند».
اگرچه درباره تهدیدهای القاعده و داعش اجماع جهانی وجود دارد، اما ایالات متحده سال گذشته جنبش اسلامی ترکستان شرقی یا حزب اسلامی ترکستان را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج کرده است. سخنگوی وقت وزارت امور خارجه دلیل این امر را مسکوت‌ماندن فعالیت‌های این گروه با اکثریت نژادی اویغور در بیش از یک دهه گذشته اعلام کرده و گفته بود: «ارزیابی ما این است که جنبش اسلامی ترکستان شرقی یک برچسب است که چین از آن برای تهدید تروریستی قلمداد‌کردن بازیگران اویغور، ازجمله فعالان صلح‌گرا و مدافعان حقوق بشر، استفاده می‌کند. چین اغلب بر اساس اعتقادات سیاسی و مذهبی افراد و گروه‌ها به آنها برچسب تروریست می‌زند؛ حتی اگر آنها خشونت‌آمیز نباشند».
پاکستان، کشور دیگر در همسایگی افغانستان که به‌شدت بر نتیجه آشفتگی‌ها در این کشور سرمایه‌گذاری کرده، پیشنهاد داده از نفوذ خود ازجمله در روابط با طالبان، برای پیشبرد گفت‌وگوهای صلح میان آنها و دولت افغانستان استفاده کند. این در حالی است که پاکستان و هند یکدیگر را به حمایت مالی از فعالیت‌های تروریستی در افغانستان
متهم کرده‌اند.
ترجمه: دیپلماسی ایرانی