ضرورت تداوم فرهنگ‌ها یا عدم آن در گرافیک معاصر-4
ناصر نصیری. طراح گرافیک مدرس دانشگاه
برای به‌دست‌آوردن اطلاعات دقیق و صحیح از موتیف‌ها و آثار بصری تمدن ایران و موازی‌سازی آن با آنچه در اروپای قرون وسطی اتفاق می‌افتاد که چیزی حدود هزار سال را شامل می‌شود، دو دوره بسیار مهم را می‌بایست در ابتدا به صورت مستقل بررسی کنیم، سپس به تداوم و تأثیر هر دو دوره بر هم بپردازیم؛ زیرا آنچه ما امروزه در واقع به‌‌عنوان فرهنگ ایرانی از آن یاد می‌کنیم و در دسترس داریم، ترکیبی جدانشدنی از آنهاست؛ نخست هنر و تمدن پیش از اسلام و دوم بعد از اسلام. معرفت نسبت به تمدن ایران باستان یا پیش از اسلام نه‌تنها برای ما ایرانیان شرط لازم است بلکه از هر سو برای پژوهش درباره فرهنگ، تمدن و هنر هر کجای جهان که اقدام کنیم بدون شک در جایی با تأثیرات عظیم فرهنگ و هنر ایرانی روبه‌رو خواهیم شد و خواهیم دید چه تأثیرات غیر قابل انکار و بزرگی گذاشته است در شکل‌گیری مکاتب هنری قدیم و جدید جهان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم.
ایران پیش از اسلام سرزمینی با وسعت بسیار بزرگ است که در شکل‌گیری نهایی تمدن و هنرش اقوام بسیاری تأثیر گذاشته‌ا‌ند؛ به عبارت دیگر آنچه امروزه از تمدن ایران باستان می‌شناسیم منحصر به یک طبقه حاکم یا زبان و قوم واحدی نیست، بلکه نمادی از قدرت ایران بزرگ است که توانسته اقوام و فرهنگ‌های مختلفی را در گستره وسیع خود گرد بیاورد و با استفاده از تجارب و دستاوردهای آنان شمایلی مرجع از فرهنگ آن دوران را حفظ کند. البته از آن جهت که موضوع این مباحث روایت تاریخ هنر یا تمدن نیست، از پرداختن به جزئیات صرف‌نظر کرده و بیشتر روی عناوین و مواردی متمرکز خواهیم شد که در آنها نگاه و محصول بصری مهمی اتفاق افتاده و با تغییرات و افت‌وخیز‌هایی به امروز و دست ما رسیده است.
از‌جمله شاخص‌ترین تمدن‌هایی که در ایران پیش از اسلام مظاهر بسیار عمیق داشته و ذوق، اندیشه و رویکرد مردمان زمان خویش را بازگو می‌کنند، فارغ از رویه حاکمان و دولت‌های ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و...، آثار مکشوفه در شهرهای کهن شوش، انشان، نینوا، بابل، جیرفت، شهر سوخته، مارلیک و املش، تپه سیلک و زیویه و آثاری دیگر در مناطقی همچون کوه‌های خواجه لرستان است.
با مطالعه نقوش به‌جامانده از آثار کشف‌شده در مراکزی که به اختصار نام برده شد، می‌توان به مهارت، نگرش و جهان‌بینی هنرمندان و صنعتگران ساکن در سرزمین پهناور ایران تا حدودی دست یافت.
آنچه را ما امروزه از این نقوش در دست داریم مدیون محقق، مورخ و هنرمند بزرگ آرتور ایهام پوپ هستیم که با علاقه‌ای وصف‌ناپذیر نقوش و آثار باستانی ایران را کشف، آنالیز و مکتوب کرد و با دستاوردهای این پژوهش در شناساندن ایران باستان به جهان معاصر بسیار کوشید. نخست او بود که با سخنرانی‌هایش در هاروارد و مراکز آموزش عالی فرانسه به سهم ایران در پیدایش هنر گوتیک پرداخت. شاخص‌ترین اثر پوپ که جایگاه بسیار مهمی در مباحث مربوط به مطالب ما دارد و از مراجع اصلی این موضوع محسوب می‌شود، کتاب بررسی هنر پارسی
(A Survey of Persian Art) است که برای نخستین‌بار در سال 1939 توسط دانشگاه آکسفورد به چاپ رسید. این نخستین گزارش کامل و مرجع عالی از هنر ایران باستان بود که در مجامع تاریخی و فرهنگی غرب به معرفی ایران پرداخت. در شماره‌های بعد به بررسی نقش‌مایه‌های بازمانده از این دوران که راه‌گشای ما خواهد بود در شناخت سلیقه، رویکرد و شیوه ایرانی خواهیم پرداخت.
برای به‌دست‌آوردن اطلاعات دقیق و صحیح از موتیف‌ها و آثار بصری تمدن ایران و موازی‌سازی آن با آنچه در اروپای قرون وسطی اتفاق می‌افتاد که چیزی حدود هزار سال را شامل می‌شود، دو دوره بسیار مهم را می‌بایست در ابتدا به صورت مستقل بررسی کنیم، سپس به تداوم و تأثیر هر دو دوره بر هم بپردازیم؛ زیرا آنچه ما امروزه در واقع به‌‌عنوان فرهنگ ایرانی از آن یاد می‌کنیم و در دسترس داریم، ترکیبی جدانشدنی از آنهاست؛ نخست هنر و تمدن پیش از اسلام و دوم بعد از اسلام. معرفت نسبت به تمدن ایران باستان یا پیش از اسلام نه‌تنها برای ما ایرانیان شرط لازم است بلکه از هر سو برای پژوهش درباره فرهنگ، تمدن و هنر هر کجای جهان که اقدام کنیم بدون شک در جایی با تأثیرات عظیم فرهنگ و هنر ایرانی روبه‌رو خواهیم شد و خواهیم دید چه تأثیرات غیر قابل انکار و بزرگی گذاشته است در شکل‌گیری مکاتب هنری قدیم و جدید جهان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم.
ایران پیش از اسلام سرزمینی با وسعت بسیار بزرگ است که در شکل‌گیری نهایی تمدن و هنرش اقوام بسیاری تأثیر گذاشته‌ا‌ند؛ به عبارت دیگر آنچه امروزه از تمدن ایران باستان می‌شناسیم منحصر به یک طبقه حاکم یا زبان و قوم واحدی نیست، بلکه نمادی از قدرت ایران بزرگ است که توانسته اقوام و فرهنگ‌های مختلفی را در گستره وسیع خود گرد بیاورد و با استفاده از تجارب و دستاوردهای آنان شمایلی مرجع از فرهنگ آن دوران را حفظ کند. البته از آن جهت که موضوع این مباحث روایت تاریخ هنر یا تمدن نیست، از پرداختن به جزئیات صرف‌نظر کرده و بیشتر روی عناوین و مواردی متمرکز خواهیم شد که در آنها نگاه و محصول بصری مهمی اتفاق افتاده و با تغییرات و افت‌وخیز‌هایی به امروز و دست ما رسیده است.
از‌جمله شاخص‌ترین تمدن‌هایی که در ایران پیش از اسلام مظاهر بسیار عمیق داشته و ذوق، اندیشه و رویکرد مردمان زمان خویش را بازگو می‌کنند، فارغ از رویه حاکمان و دولت‌های ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و...، آثار مکشوفه در شهرهای کهن شوش، انشان، نینوا، بابل، جیرفت، شهر سوخته، مارلیک و املش، تپه سیلک و زیویه و آثاری دیگر در مناطقی همچون کوه‌های خواجه لرستان است.
با مطالعه نقوش به‌جامانده از آثار کشف‌شده در مراکزی که به اختصار نام برده شد، می‌توان به مهارت، نگرش و جهان‌بینی هنرمندان و صنعتگران ساکن در سرزمین پهناور ایران تا حدودی دست یافت.
آنچه را ما امروزه از این نقوش در دست داریم مدیون محقق، مورخ و هنرمند بزرگ آرتور ایهام پوپ هستیم که با علاقه‌ای وصف‌ناپذیر نقوش و آثار باستانی ایران را کشف، آنالیز و مکتوب کرد و با دستاوردهای این پژوهش در شناساندن ایران باستان به جهان معاصر بسیار کوشید. نخست او بود که با سخنرانی‌هایش در هاروارد و مراکز آموزش عالی فرانسه به سهم ایران در پیدایش هنر گوتیک پرداخت. شاخص‌ترین اثر پوپ که جایگاه بسیار مهمی در مباحث مربوط به مطالب ما دارد و از مراجع اصلی این موضوع محسوب می‌شود، کتاب بررسی هنر پارسی
(A Survey of Persian Art) است که برای نخستین‌بار در سال 1939 توسط دانشگاه آکسفورد به چاپ رسید. این نخستین گزارش کامل و مرجع عالی از هنر ایران باستان بود که در مجامع تاریخی و فرهنگی غرب به معرفی ایران پرداخت. در شماره‌های بعد به بررسی نقش‌مایه‌های بازمانده از این دوران که راه‌گشای ما خواهد بود در شناخت سلیقه، رویکرد و شیوه ایرانی خواهیم پرداخت.