نکته‌ای بر نکته کیهان
در آغاز مذاکره فضا را دو‌قطبی نکنیم
زینب اسماعیلی
جناب حسین شریعتمداری در نقد مطلب روز دوشنبه روزنامه «شرق» با تیتر «باقری‌کنی در آزمون وین» یادداشت کوتاهی نوشته‌اند. در مطلب ایشان ما معترض پاکدامنی آقای علی باقری هستیم و آراستگی ایشان به نجابت را نقطه‌ضعف دانسته‌ایم.
پیش از خواندن مطلب جناب شریعتمداری، در ذهن خیالی بافتم، خیال اینکه ما در همین آغاز مذاکرات در چالش جدی رسانه‌ای و سیاسی قرار گرفته‌ایم که قصدمان کمک به دیپلماسی رسانه‌ای مذاکرات است. اما خواندن همان پاراگراف اول کافی بود تا از خیال خوشم درآیم و به یاد بیاورم این بازآفرینی دوباره جبهه خیر و شر بر سر مذاکره و برجام است که در سال‌های گذشته بی‌نتیجه‌بودنش را با تمام وجود درک کرده‌ایم.
شگفت‌انگیز است که از کل یک مطلب بیش از هزار کلمه‌ای، تنها یک پاراگراف متفاوت مورد توجه کیهان و طیف رسانه‌های اصولگرا قرار گرفته است. پس از توضیح درباره همان پاراگراف و شائبه‌ای که ایجاد کرده است، آغاز می‌کنم.
من نوشته‌ام که « ... علی باقری میانه خوبی با رسانه‌ها نداشته و به نظر می‌رسد اساسا ویژگی‌های شخصی او موجب این رفتار می‌شود. خصوصیات اخلاقی و رفتاری‌اش شبیه جوانان مذهبی دهه ۵۰ و ۶۰ است؛ مردانی که خانم‌ها را مستقیم نگاه نمی‌کنند و حتی در جلسه کاری آنها را خواهر صدا می‌کنند. اگرچه برای شناخت شخصیت یک فرد این مصادیق اصلا کافی نیست، اما می‌توان تا حدودی متوجه نوع برخورد افراد شد و احتمال داد که این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند».
این مطلب یک روتیتر دارد؛ «رئیس جدید تیم مذاکراتی ایران را بیشتر بشناسیم»؛ این یعنی شما تا حد زیادی با یک گزارش از شخص مواجه هستید، اگرچه کمبود اطلاعات اجازه نداد گزارش از شخص کاملی باشد. ما روزنامه‌نگاریم و کار روزنامه‌نگار مشاهده، توصیف و تحلیل است. این بند گزارش، چیزی بیش از توصیف شخص نیست و هیچ بار ارزشی بر این ویژگی شخصی متصل نشده است. جناب شریعتمداری تیتر مطلبشان را این انتخاب کرده: «نجابت است یا نقطه‌ضعف»؛ در‌حالی‌که هیچ‌گاه در مطلب نتیجه‌گیری نشده که این نقطه‌ضعف آقای باقری است. تنها با تعبیری پیش‌فرض‌گونه نوشته‌ام که «می‌توان تا حدودی متوجه نوع برخورد افراد شد و احتمال داد که این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند». در پاراگراف بعد البته به مصداق این فضای بسته دیپلماتیک پرداخته‌ام.
جالب اینجاست که اگر قصد کیهان دفاع از جناب باقری بود، مباحث دیگری در نقد او در این گزارش بود که بیش از این پاراگراف نیازمند دفاع است؛ اما گویا دفاعی برای آنها وجود نداشته است.
نتیجه‌گیری کیهان در نقد این مطلب نیز قابل پیش‌بینی است؛ ما در صف متهمان قرار گرفته، چون عنوان اصلاح‌طلبی روی ماست و آنچه در تیم مذاکراتی قبلی انجام شده همه وطن‌فروشی و بار‌کردن تحریم‌ها بوده و... این سؤال جدی برای من وجود دارد که آیا محمدجواد ظریف و سیدعباس عراقچی به طیف اصلاح‌طلب تعلق دارند؟ جواب من منفی است. اگر کیهان اصرار دارد ظریف را اصلاح‌طلب جلوه دهد، دست‌کم عراقچی که به طیف اصولگرایان نزدیک‌تر است. در‌حالی‌که آقای عراقچی حتی درخواست مصاحبه با «شرق» را به دلایل سیاسی قبول نکردند، ما بارها در دفاع از عملکرد ایشان مطلب نوشتیم؛ چراکه او را متخصص این کار می‌دانستیم. در همین مطلب دوشنبه نیز بخش‌هایی درباره واقع‌بینی آقای باقری و دیدگاه مثبت او در ابتدای مذاکرات نوشته شده که روزنامه کیهان توجهی به آن نکرده است؛ چون جایگاهی را که برای ما تعریف کرده، متضاد می‌کند. ما در روزنامه مسئول نوشتن واقعیت هستیم نه آنکه با دیدگاه کلیشه‌ای، کسی یا کسانی را در صدر بنشانیم و مجیزشان را بگوییم و گروه دیگر حتی اگر بگویند اکنون روز است، بگوییم اشتباه می‌کنند. شاید در این مسیر اشتباه کرده باشیم (مثل هر رسانه‌ای)، اما
هیچ‌گاه از تلاش برای این کار نباید غافل شویم.
جناب شریعتمداری نوشته‌اند «نویسنده روزنامه «شرق» بعد از اعتراض به پاکدامنی دکتر باقری‌کنی، نتیجه گرفته است که «این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند»! و توضیح نمی‌دهد و شاید هم با نگاه مبتذلی که در اعتراض به پاکدامنی ایشان داشته است، از بیان منظور اصلی خود طفره می‌رود!».
جناب شریعتمداری؛ روزنامه جای تعابیری از این دست نیست! بحث ما جنسیتی نبود، برداشت شما به این سمت گرایش یافته است.
سخن آخر اینکه مذاکرات در آغاز راه خود است، وظیفه رسانه‌ای ما ایجاب می‌کند به هرچه در مذاکرات، منافع کشور و مردم را با مشکل مواجه کند، واکنش نشان دهیم. هر آنچه توافق احتمالی را دور از دسترس کند، باید مورد اعتراض ما باشد. در پایان مطلب قبلی هم نوشتم برجام متعلق به دولت قبل و این دولت نیست؛ برجام متعلق به مردم ایران است که نباید زیر بار تحریم زندگی کنند. ابتدای مذاکرات هستیم و دو‌قطبی داخلی تنها به ضرر برجام و مردم تمام می‌شود. این راه را هشت سال گذشته رفته‌ایم و دودش به چشم همه ما رفته است.
این‌گونه که پیداست، جناح اصولگرا هرچه را آقای باقری از وین بیاورد، در سینی طلا بر سر می‌گذارند و دور بازار می‌چرخند که توافق داریم چه توافقی... .
جناب حسین شریعتمداری در نقد مطلب روز دوشنبه روزنامه «شرق» با تیتر «باقری‌کنی در آزمون وین» یادداشت کوتاهی نوشته‌اند. در مطلب ایشان ما معترض پاکدامنی آقای علی باقری هستیم و آراستگی ایشان به نجابت را نقطه‌ضعف دانسته‌ایم.
پیش از خواندن مطلب جناب شریعتمداری، در ذهن خیالی بافتم، خیال اینکه ما در همین آغاز مذاکرات در چالش جدی رسانه‌ای و سیاسی قرار گرفته‌ایم که قصدمان کمک به دیپلماسی رسانه‌ای مذاکرات است. اما خواندن همان پاراگراف اول کافی بود تا از خیال خوشم درآیم و به یاد بیاورم این بازآفرینی دوباره جبهه خیر و شر بر سر مذاکره و برجام است که در سال‌های گذشته بی‌نتیجه‌بودنش را با تمام وجود درک کرده‌ایم.
شگفت‌انگیز است که از کل یک مطلب بیش از هزار کلمه‌ای، تنها یک پاراگراف متفاوت مورد توجه کیهان و طیف رسانه‌های اصولگرا قرار گرفته است. پس از توضیح درباره همان پاراگراف و شائبه‌ای که ایجاد کرده است، آغاز می‌کنم.
من نوشته‌ام که « ... علی باقری میانه خوبی با رسانه‌ها نداشته و به نظر می‌رسد اساسا ویژگی‌های شخصی او موجب این رفتار می‌شود. خصوصیات اخلاقی و رفتاری‌اش شبیه جوانان مذهبی دهه ۵۰ و ۶۰ است؛ مردانی که خانم‌ها را مستقیم نگاه نمی‌کنند و حتی در جلسه کاری آنها را خواهر صدا می‌کنند. اگرچه برای شناخت شخصیت یک فرد این مصادیق اصلا کافی نیست، اما می‌توان تا حدودی متوجه نوع برخورد افراد شد و احتمال داد که این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند».
این مطلب یک روتیتر دارد؛ «رئیس جدید تیم مذاکراتی ایران را بیشتر بشناسیم»؛ این یعنی شما تا حد زیادی با یک گزارش از شخص مواجه هستید، اگرچه کمبود اطلاعات اجازه نداد گزارش از شخص کاملی باشد. ما روزنامه‌نگاریم و کار روزنامه‌نگار مشاهده، توصیف و تحلیل است. این بند گزارش، چیزی بیش از توصیف شخص نیست و هیچ بار ارزشی بر این ویژگی شخصی متصل نشده است. جناب شریعتمداری تیتر مطلبشان را این انتخاب کرده: «نجابت است یا نقطه‌ضعف»؛ در‌حالی‌که هیچ‌گاه در مطلب نتیجه‌گیری نشده که این نقطه‌ضعف آقای باقری است. تنها با تعبیری پیش‌فرض‌گونه نوشته‌ام که «می‌توان تا حدودی متوجه نوع برخورد افراد شد و احتمال داد که این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند». در پاراگراف بعد البته به مصداق این فضای بسته دیپلماتیک پرداخته‌ام.
جالب اینجاست که اگر قصد کیهان دفاع از جناب باقری بود، مباحث دیگری در نقد او در این گزارش بود که بیش از این پاراگراف نیازمند دفاع است؛ اما گویا دفاعی برای آنها وجود نداشته است.
نتیجه‌گیری کیهان در نقد این مطلب نیز قابل پیش‌بینی است؛ ما در صف متهمان قرار گرفته، چون عنوان اصلاح‌طلبی روی ماست و آنچه در تیم مذاکراتی قبلی انجام شده همه وطن‌فروشی و بار‌کردن تحریم‌ها بوده و... این سؤال جدی برای من وجود دارد که آیا محمدجواد ظریف و سیدعباس عراقچی به طیف اصلاح‌طلب تعلق دارند؟ جواب من منفی است. اگر کیهان اصرار دارد ظریف را اصلاح‌طلب جلوه دهد، دست‌کم عراقچی که به طیف اصولگرایان نزدیک‌تر است. در‌حالی‌که آقای عراقچی حتی درخواست مصاحبه با «شرق» را به دلایل سیاسی قبول نکردند، ما بارها در دفاع از عملکرد ایشان مطلب نوشتیم؛ چراکه او را متخصص این کار می‌دانستیم. در همین مطلب دوشنبه نیز بخش‌هایی درباره واقع‌بینی آقای باقری و دیدگاه مثبت او در ابتدای مذاکرات نوشته شده که روزنامه کیهان توجهی به آن نکرده است؛ چون جایگاهی را که برای ما تعریف کرده، متضاد می‌کند. ما در روزنامه مسئول نوشتن واقعیت هستیم نه آنکه با دیدگاه کلیشه‌ای، کسی یا کسانی را در صدر بنشانیم و مجیزشان را بگوییم و گروه دیگر حتی اگر بگویند اکنون روز است، بگوییم اشتباه می‌کنند. شاید در این مسیر اشتباه کرده باشیم (مثل هر رسانه‌ای)، اما
هیچ‌گاه از تلاش برای این کار نباید غافل شویم.
جناب شریعتمداری نوشته‌اند «نویسنده روزنامه «شرق» بعد از اعتراض به پاکدامنی دکتر باقری‌کنی، نتیجه گرفته است که «این جنس رفتار در طرف مقابل می‌تواند فضای بسته‌ای ایجاد کند»! و توضیح نمی‌دهد و شاید هم با نگاه مبتذلی که در اعتراض به پاکدامنی ایشان داشته است، از بیان منظور اصلی خود طفره می‌رود!».
جناب شریعتمداری؛ روزنامه جای تعابیری از این دست نیست! بحث ما جنسیتی نبود، برداشت شما به این سمت گرایش یافته است.
سخن آخر اینکه مذاکرات در آغاز راه خود است، وظیفه رسانه‌ای ما ایجاب می‌کند به هرچه در مذاکرات، منافع کشور و مردم را با مشکل مواجه کند، واکنش نشان دهیم. هر آنچه توافق احتمالی را دور از دسترس کند، باید مورد اعتراض ما باشد. در پایان مطلب قبلی هم نوشتم برجام متعلق به دولت قبل و این دولت نیست؛ برجام متعلق به مردم ایران است که نباید زیر بار تحریم زندگی کنند. ابتدای مذاکرات هستیم و دو‌قطبی داخلی تنها به ضرر برجام و مردم تمام می‌شود. این راه را هشت سال گذشته رفته‌ایم و دودش به چشم همه ما رفته است.
این‌گونه که پیداست، جناح اصولگرا هرچه را آقای باقری از وین بیاورد، در سینی طلا بر سر می‌گذارند و دور بازار می‌چرخند که توافق داریم چه توافقی... .