یک سفر و چند هدف

‌مالک مصدق: نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، دیروز یکشنبه در رأس هیئتی عالی‌رتبه از مقامات این اقلیم (کردستان) و پس از سه سال، وارد تهران شد‌. سفری مهم که ناظم دباغ، نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، درباره آن (سفر رسمی نچیروان بارزانی)‌ ابتدا‌ با اشاره به ترکیب هیئت همراه رئیس اقلیم کردستان عراق، عنوان کرد این هیئت‌ عالی‌رتبه کُردی شامل شیخ جعفر شیخ‌مصطفی‌ معاون رئیس اقلیم کردستان، مصطفی سید‌قادر‌ معاون رئیس اقلیم کردستان، دلشاد شهاب مشاور ارشد رئیس اقلیم کردستان، ریبر احمد‌ وزیر امور داخلی اقلیم کردستان، فوزی حریری‌ رئیس دیوان، عبدالله آکرهای‌ مشاور رئیس اقلیم کردستان در امور ایران و دیگر همراهان هستند. دباغ درباره برنامه‌های سفر بارزانی، این را هم گفت که قرار است در این سفر رسمی، رئیس اقلیم کردستان با مسئولان ارشد ایرانی از‌جمله سیدابراهیم رئیسی‌ رئیس‌جمهوری، محمدباقر قالیباف‌ رئیس مجلس شورای اسلامی، حسین امیرعبدالهیان‌ وزیر امور خارجه و سایر مقامات دیدار و رایزنی کند. نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، اهداف سفر نچیروان بارزانی به ایران را‌ تقویت روابط دوجانبه (ایران و اقلیم کردستان) توصیف‌ و در عین حال بیان کرد که نچیروان بارزانی با دستور کار بررسی مهم‌ترین مسائل منطقه و گسترش روابط تهران‌-‌اربیل راهی ایران شده است و با مقامات عالی‌رتبه ایران‌ دیدار و گفت‌وگو می‌کند. صالح ذوالقدر نیز در گفت‌وگو با «شرق» و در تحلیل خود درباره اهداف سفر نچیروان بارزانی به ایران، اساسا نفس حضور رئیس اقلیم کردستان عراق در هر بازه زمانی به تهران را حائز اهمیت می‌داند؛ چرا‌که به باور او، نشان می‌دهد تحولاتی جدی در این منطقه (حوزه کردی) در حال وقوع است که نیاز به رایزنی اربیل و تهران دارد. این تحلیلگر ارشد حوزه خاورمیانه در یک گزاره احتمالی معتقد است یکی از اهداف سفر نچیروان بارزانی می‌تواند به نقش مهم جمهوری اسلامی ایران در روند انتخابات اقلیم، ناظر بر مناسبات عمیق تهران و جریان طالبانی در سلیمانیه باشد. از این‌رو، مفسر حوزه کردی بیان می‌کند‌ نچیروان بارزانی با هدف ایجاد نوعی‌ موازنه سیاسی با طالبانی‌ها در سفر به ایران، سعی دارد روند تحولات در آستانه انتخابات اقلیم را به نفع حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانی) تغییر دهد و سطحی از موازنه بین اربیل و سلیمانیه ایجاد شود. ذوالقدر در هدف‌گذاری دوم، موضوع تنش چند‌ماهه اخیر تهران-‌اربیل را پیش می‌کشد و یادآور می‌شود که پس از کدورت دو طرف (تهران و اربیل) در پی حمله موشکی به اقلیم کردستان عراق، اکنون نیاز مبرمی به ارتقای روابط دوجانبه احساس می‌شود تا اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران روابط خود را به سطح حسنه بازگردانند. به گفته این کارشناس، اگرچه اربیل به روابط خود با آنکارا به‌عنوان یک اهرم فشار در برابر روابط با بغداد و تهران چشم دوخته است، اما در عین حال نمی‌تواند جایگاه ایران را هم نادیده بگیرد؛ چرا‌که اقلیم کردستان به ارتقای روابط خود با ایران به‌عنوان یک اهرم در برابر روابط با ترکیه نیاز دارد. هدف سوم از منظر این کارشناس، تعیین تکلیف موضوع گروه‌های مسلح کردی معاند با ایران است که اگرچه طبق توافق‌نامه امنیتی ایران و عراق تا حدودی به این پرونده رسیدگی شده، اما هنوز رضایت کامل ایران و شورای عالی امنیت ملی حاصل نشده است. در نتیجه، ذوالقدر این احتمال را‌ می‌دهد که نچیروان بارزانی در جریان دیدارهایش با مقامات نظامی و امنیتی ایران، روی این مسئله نیز تمرکز کند که البته تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه موضوع تحرکات گروه حزب کارگران کردستان ترکیه (پ‌ک‌ک) را هم ذیل این پرونده می‌داند که باید درباره آن نیز رایزنی‌هایی بین اربیل و تهران انجام شود. با این خوانش، مفسر ارشد حوزه غرب آسیا به سفر اخیر رجب طیب اردوغان به اقلیم کردستان عراق اشاره دارد که یکی از مهم‌ترین موضوعات آن سفر، پیگیری چگونگی تقابل با پ‌ک‌ک و همچنین مسئله انرژی اقلیم کردستان عراق بود که می‌تواند در دستور کار مذاکرات بارزانی در تهران هم باشد.